Đối với con người, thuật ngữ "đen" đôi khi còn được sử dụng để chỉ những người có nước da từ sắc nhạt đến sắc sẫm của màu nâu, đặc biệt là người có nguồn gốc châu Phi.
Mực đen là loại mực phổ biến trong ngành công nghiệp in ấn cũng như trong các văn phòng.
Trong văn hóa phương Đông cổ đại, như trong Ngũ hành thì màu đen là màu của nguyên tố Thủy, đại diện cho phương bắc hay nước (H2O).
Mực Tàu có thể coi là có màu đen, được sử dụng trong viết lách thời phong kiến ở Trung Quốc, Việt Nam v.v
Trong văn hóa phương Tây, màu đen là màu của tang lễ hoặc mang ý nghĩa tiêu cực, phi pháp hay tối nghĩa, bí mật, không rõ ràng.
Ở bộ lạc Maasai của Kenya và Tanzania, màu đen liên tưởng tới các đám mây, là biểu tượng của sự sống và thịnh vượng.
Gương đen được sử dụng trong thiên văn.
Thuật ngữ lỗ đen, hay hố đen, trong thiên văn học để chỉ tới các ngôi sao đã tắt có khối lượng rất lớn để không cho bất kỳ cái gì (kể cả ánh sáng) có thể thoát ra khỏi nó.
Trong tài chính-kế toán, khi tài khoản không âm thì người ta sử dụng mực đen để ghi, ngược lại với tài khoản có giá trị âm được ghi bằng mực đỏ.
Trong chính trị ở Đức, màu đen được sử dụng trong cách nói thông thường để chỉ các đảng bảo thủ như Đảng Liên minh Dân chủ-Thiên chúa (CDU) và Đảng Liên minh Xã hội-Thiên chúa (CSU) ở bang Bavaria. CDU không có đảng viên ở Bavaria.
Trọng tài môn bóng đá theo truyền thống mặc đồ màu đen, mặc dù hiện nay nguyên tắc này đã thay đổi và các trọng tài có thể mặc đồ màu khác.
Trong môn đua ô tô, cờ đen được sử dụng khi một ô tô nào đó cần trở lại trạm kỹ thuật.
Màu đen là màu của quả bóng trị giá 7 điểm trong môn snooker.
Đội tuyển bóng bầu dục của New Zealand gọi là All Blacks, do đồng phục thi đấu của họ là màu đen.
Trong ngôn ngữ Tiếng Việt
Ngựa đen là "ngựa ô"
Chó đen là "chó mực"
Mèo đen là "mèo mun"
Gỗ đen cũng là "gỗ mun"
Ngoài ra còn có các từ khác miêu tả màu đen: "đen thui", "đen tuyền", "đen ngòm", "đen sì", "đen kịt"
